Medikal Gaz Sistemlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Medikal gaz sistemleri, hastaneler ve sağlık kuruluşlarında kullanılan; oksijen, azot protoksit (gülme gazı), karbondioksit, hava (medikal hava), vakum (negatif basınç), azot gibi gazların dağıtım ve kullanımını sağlayan sistemlerdir. Bu sistemlerle çalışırken İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) açısından dikkat edilmesi gereken pek çok hayati unsur vardır. 🔧 1. Risk Analizi ve Değerlendirme Kimyasal tehlikeler: Oksijen yangını artırıcıdır; azot protoksit bilinç kaybına neden olabilir. Fiziksel tehlikeler: Yüksek basınçlı tüplerin patlama veya devrilme riski vardır. Biyolojik tehlikeler: Enfekte olmuş ekipmanlara müdahale riski. Çevresel riskler: Gaz kaçakları, patlayıcı ortam oluşturabilir. 🦺 2. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Kullanımı Basınçlı sistemlerle çalışırken koruyucu gözlük ve eldiven kullanılmalı. Taşıma sırasında çelik burunlu ayakkabılar ve koruyucu giysi tercih edilmelidir. Gürültülü kompresör alanlarında kulak koruyucu gerekebilir. 🏥 3. Eğitim ve Yetkinlik Çalışanlara sistemin yapısı, gazların özellikleri ve tehlikeleri hakkında eğitim verilmelidir. Tüplerin doğru taşınması, depolanması ve etiketlenmesi konusunda bilgi sahibi olunmalı. İlk yardım ve yangınla mücadele eğitimleri düzenli olarak yapılmalı. 📜 4. Etiketleme ve İşaretleme Her gaz tüpü uluslararası renk kodlarına göre etiketlenmelidir. Boru hatlarında akış yönü ve gaz türü belirtilmelidir. Uyarı levhaları görünür yerlere yerleştirilmelidir (örneğin: “Yanıcı Gaz”, “Oksijen – Yangın Riski” vs). 🔥 5. Yangın ve Patlama Riskine Karşı Önlemler Oksijen ortamında kıvılcım ya da açık alev kesinlikle olmamalıdır. Gazlar uygun şekilde havalandırılan ortamlarda kullanılmalı. Yangın söndürme sistemleri uygun tipte olmalı (örneğin CO₂ veya kuru kimyasal tozlu tüpler). 🧯 6. Acil Durum Planları Gaz kaçağı tespitinde uygulanacak prosedürler belirlenmelidir. Tüm çalışanlar acil tahliye, gaz kesme, yangınla mücadele planlarını bilmelidir. Olası sızıntılar için gaz dedektörleri kullanılmalıdır. 🧪 7. Tüp ve Ekipman Güvenliği Tüpler sabitlenmeli, düşmeyecek şekilde konumlandırılmalı. Son kullanma tarihi geçmiş tüpler kullanılmamalı. Düzenli olarak sızdırmazlık testleri yapılmalı. ⚙️ 8. Bakım ve Periyodik Kontroller Gaz boruları, vanalar ve regülatörler belirli aralıklarla kontrol edilmelidir. Kaçak testleri (soapy water test, elektronik dedektörler) yapılmalı. Bakım sadece yetkili teknik personel tarafından yapılmalıdır.